Your browser's Javascript functionality is turned off. Please turn it on so that you can experience the full capabilities of this site.
สารพิษทางเกษตร
ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมประชาชนมากกว่า 80 % เป็นชาวนา ชาวสวน อนึ่งอากาศบ้านเราอบอุ่น มีความเหมาะสมต่อการเพิ่มประชากรของแมลงและศัตรูพืชมากจึงมีการใช้ยาปราบศัตรูพืชกันมากมาย และมีแนวโน้มที่จะเพิ่มการใช้มากขึ้นเรื่อย ๆ ในขณะเดียวกันจำนวนผู้ป่วยที่ได้รับสารพิษสารฆ่าแมลงก็เพิ่มทางสถิติด้วย
ในบรรดาสารเคมีที่ใช้กันในปัจจุบัน มีการใช้สารเคมีประเภทสารฆ่าแมลง และสารเคมี ปราบศัตรูพืชปริมาณมากที่สุด ซึ่งมีมากกว่า 170 ชนิด ในระยะระหว่าง พ.ศ. 2518 ถึง พ.ศ. 2527 ประเทศไทยสั่งสารฆ่าแมลงและยาปราบศัตรูพืชไม่ต่ำกว่า 15,000 ตันต่อปี มูลค่าประมาณ 700 ล้านบาทต่อปี กระทรวงสาธารณสุขได้รายงานจำนวนผู้ป่วยที่ได้รับสารพิษจากสารฆ่าแมลงในแหล่งที่มีการเพาะปลูกบางแหล่ง สูงถึง 8,000 ราย ต่อประชากรหนึ่งแสนคน
ปัญหาการใช้สารเคมีปราบแมลงและศัตรูพืชคงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เพราะว่าประเทศไทยเป็นเมืองเกษตร มีการปลูกพืชนานาชนิดและมีแมลงหรือศัตรูสารพัดชนิด ที่ใช้ติดต่อกันมา จึงจำเป็นใช้ปริมาณและชนิดยาใหม่มากขึ้นเรื่อย ๆ สัตว์ก็มีการดื้อต่อยา เช่น เพลี้ย ตั๊กแตนปาทังก้า ปู และหายอเชอรี่ที่เพิ่มจำนวนมากและทำลายต้นข้าว ข้าวโพดและพืชผักจนเสียหายอย่างหนัก การระบาดมีบ่อยครั้ง การใช้สารปราบศัตรูพืชในไร่นา การใช้สารฆ่าแมลงในบ้านเรือนเพื่อปราบยุง ปลวก มด แมลงวัน และแมลงสาบ ก็มีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเช่นเดียวกัน ซึ่งปัจจุบันได้มีการผลิตสารเคมีด้วยวิธีของธรรมชาติ มีบางบริษัทกำจัดปลวกด้วยสุมนไพร เพื่อรักษาสุขภาพไม่ให้เป็นอันตรายต่อมนุษย์และสัตว์เลี้ยง
การใช้วัตถุมีพิษทางเกษตรมีสถิติการใช้มากขึ้นจนน่าเป็นห่วง และวิตก สารพิษจะเป็นอันตรายต่อมนุษย์และสัตว์เลี้ยงและเป็นตัวการสำคัญของการเกิดมลภาวะอีกด้วย การใช้สารพิษหลายชนิดอาจทำให้พิษเพิ่มมากทวีคูณมากกว่าการใช้สารเดี่ยว ๆ สารปราบศัตรูพืชเหล่านั้นอาจทำให้เกิดโรคทางประสาท สมองพิการ และในระยะยาวนานอาจเป็นอัมพาต สารพิษบางอย่างโดยเฉพาะดีดีที ทนต่อการเสื่อมสลายในธรรมชาติ สามารถตกค้างในดิน น้ำ และสิ่งมีชีวิตได้นานมากนับเป็นร้อยปี
ตัวอย่างของการปนเปื้อนสารพิษในสัตว์น้ำ เคยมีรายงานพบว่า สารประเภทไฮโดรคาร์บอนคลอรีน (chlorinated hydrocarbon) เช่น ดีดีทีและอนุพันธ์ของมัน มีตกค้างอยู่ในปลาน้ำจืดและสัตว์น้ำ ประมาณ 50% ของปลาที่เก็บมา มีสารพิษสะสมในปริมาณมากกว่า 0.1 ppm. ปลาบางชนิดอาจมีสารพิษดังกล่าวสูงถึง 1 ppm. ปลาเหล่านี้มักจะพบในแม่น้ำลำคลองที่ผ่านทุ่งนาและไร่สวนเป็นส่วนใหญ่ แสดงถึง มีการใช้สารพิษดังกล่าวในการเกษตรมาก่อน
มีรายงานพบว่า พืชผัก 11.7% ของตัวอย่างที่นำมาตรวจ 120 ตัวอย่าง มีสารพิษประเภทฟอสเฟตอินทรีย์ (organophosphate) เช่น ฟอสดริน พาราไธออน และ DDVP ปนเปื้อน และจำนวนพืชผักดังกล่าวสูงถึง 52.5% มีสารประเภทไฮโดรคาร์บอนคลอรีน เช่น เอนดริน อัลดริน และ ไดเอลดริน ตกค้างอยู่
มีรายงานถึงการพบสารฆ่าแมลงและสารเคมีปราบศัตรูพืชตกค้างสมสมอยู่ในแหล่งต่าง ๆ อีกมาก ได้แก่ ดิน น้ำ อากาศ พืชผัก หญ้า ปลา เนื้อ ไข่ นมวัว และในร่างกายของคน ปัญหาความปลอดภัยทางด้านสุขภาพของคนไทยในอนาคต จึงเป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วงมาก เพราะสารพิษดังกล่าวมีการสะสมในสิ่งแวดล้อมขึ้นเรื่อย ๆ ในขณะเดียวกัน อัตราการเจ็บป่วยและการตายของประชากรไทยเนื่องจากการได้รับสารพิษและอัตราการเป็นโรคมะเร็งต่อหนึ่งแสนคน ก็มีสถิติสูงเพิ่มขึ้นไปเรื่อย ๆ เช่นกัน
สารพิษในอาหาร
การใช้สารเคมีเติมลงไปในอาหารเพื่อความประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่งก็ตาม จะมีปัญหาร้ายแรงมากขึ้น ถ้าหากไม่มีมาตรการการควบคุมและให้การศึกษาแก่ผู้ใช้และผู้บริโภคอย่างทั่วถึง อาหารบางอย่างนอกจากไม่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วนแล้ว เมื่อมีสารเคมีที่เป็นพิษเจือปนลงไปอีก ก็ยิ่งจะทำให้สุขภาพอันไม่ค่อยสมบูรณ์ของชาวไทยชนบทกลับทรุดหนักมากขึ้น อาหารเป็นสิ่งจำเป็นที่คนเราต้องรับประทานที่สุด พิษภัยที่จะเกิดขึ้นนั้นขึ้นอยู่กับชนิด ลักษณะทางชีวเคมี และความร้ายแรงของสารพิษแต่ละอย่างที่รับเข้าไป รวมทั้งอายุ น้ำหนักตัว ขนาดและสภาพร่างกายของผู้รับประทานอีกด้วย เด็กทารก และเด็กที่มีอายุน้อยเป็นผู้ที่มีความทนทานต่อสารพิษได้น้อยกว่าเขาจึงเป็นเหยื่อผู้เคราะห์ร้ายของสารพิษทั้งหลายก่อนผู้ใหญ่อยู่เนือง ๆ
การระบาดของโรคอันเกิดจากสารพิษในอาหารมักเกิดขึ้นเป็นประจำในประเทศที่กำลังพัฒนา เช่น โรคพิษเนื่องจากอะฟลาทอกซิน (aflatoxicosis) ในเด็กที่จังหวัดอุดรธานี เมื่อมีในทางภาคอีสานของประเทศ ก็มีชาวบ้านหลายคนที่กินปลากระป๋องเข้าไปแล้วเกิดโรคประหลาด มีอาการทางสมอง ประสาท เกิดอาการประหลาด จนมีผู้เข้าใจผิดคิดว่าเป็นโรคผีเข้าสิง หลังจากนั้นประมาณ 5-6 วัน ผู้ป่วยก็หมดสติแล้วตาย แพทย์สันนิษฐานว่าสาเหตุของโรคประหลาดนี้มาจากการได้รับสารพิษโบทูลิน (botulin) จากเนื้อปลากระป๋องนั่นเอง โรคที่เกิดจากสารพิษโบทูลินนั้นร้ายแรงมากจนไม่สามารถทำการรักษาให้หายได้
ความเป็นพิษของสารเคมีที่มีอยู่ในอาหาร อาจปรากฏออกมาทันที หลังจากรับประทานเข้าไปหรือนานกว่านั้นเป็นระยะเวลาหลายปี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดและปริมาณของสารเคมีนั้นที่เข้าสู่ร่างกาย อาการเฉียบพลันมักจะปรากฏให้เห็นได้ชัดกับสารพิษชนิดร้ายแรง เช่น อาฟลาทอกซิน (aflatoxin), โบทูลิน, สารฆ่าแมลง และสารพิษจากแบคทีเรีย ชนิดอื่น ๆ
ในประเทศไทยเคยมีรายงานเป็นประจำของผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บป่วยแบบเฉียบพลันอันเกิดจากสารฆ่าแมลงที่ปะปนในอาหาร โดยผู้ป่วยไม่ทราบมาก่อนว่าอาหารหรือน้ำที่รับประทานเข้าไปนั้นมีสารพิษอยู่ด้วย เช่น ในปี พ.ศ. 2519 มีรายงานในวารสารศิริราชว่ามีผู้ป่วยสองรายได้รับสารพิษจากก๋วยเตี๋ยวราดหน้า ซึ่งเขาได้รับประทานในร้านอาหารแห่งหนึ่ง แล้วเกิดอาการวิงเวียนศีรษะ คลื่นเหียน อาเจียน ท้องเสีย และมีอาการทางประสาท เช่น กระวนกระวาย ความจำเสื่อมลง มีอาการชักและหมดสติ จากการตรวจพบว่า ผักคะน้าที่ใช้ปรุงก๋วยเตี๋ยวนั้นมีสารฆ่าแมลงอย่างแรงฉาบบนใบอยู่ในปริมาณที่มากพอที่จะทำให้ผู้ป่วยทั้งสองหมดสติได้
ผู้เขียนเองก็เคยได้สัมภาษณ์ผู้ป่วยคนหนึ่ง ซึ่งเป็นพระสงฆ์ที่ชอบฉันอาหารเจ ซึ่งเป็นผักสดเป็นประจำ ท่านเล่าให้ฟังว่า วันหนึ่งมีผู้เอาผักกาดขาวปลีสดเก็บใหม่ ๆ มาถวาย หลวงพ่อก็ฉันเข้าไปในปริมาณมาก เพราะฉันเพียงมื้อเดียว ปรากฏว่าหลวงพ่อฉันไม่ทันจะอิ่มก็รู้สึกวิงเวียนศีรษะคลื่นเหียน อาเจียนและหมดสติล้มลง จนลูกศิษย์วัดต้องรีบพาไปรักษาที่โรงพยาบาลทันที แพทย์ต้องทำการล้างท้อง และเติมน้ำเกลือให้ ท่านจึงรอดชีวิตมาได้ ในกรณีเช่นนี้คงบอกได้ทันทีว่าผักกาดขาวมฤตยูดังกล่าวจะต้องมีสารฆ่าแมลง ซึ่งตกค้างยังไม่สลายตัวหมดติดมาบนใบของมัน ปริมาณมากนั่นเอง
ปัญหาของสารพิษตกค้างในอาหารมีผลกระทบต่อสุขภาพของคนไทยอย่างชัดเจน มันเป้นภัยเงียบที่ทุกคนจะต้องเผชิญอย่างหลีกเลี่ยงได้ยากไปอีกนานแสนนาน ตราบเท่าที่เรายังใช้สารสังเคราะห์ทางเคมีทั้งหลาย เพื่อประโยชน์ในทางเกษตร ในเครื่องอุปโภค บริโภค และสาธารณูปโภคอยู่ ปัญหาอาจจะผ่อนจากหนักเป็นเบาลงได้ จำเป็นต้องให้มีการศึกษาเรื่องสารพิษทุกระดับ ให้มีการเผยแพร่ความรู้ทางด้านโภชนาการอย่างถูกต้องแก่ทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภคเป็นประจำ
ขอบคุณแหล่งที่มาของข้อมูล : www.b2pcommerce-ins.com เรียบเรียงโดย : www.be-bebe.com